Ciemne książki (Dark Pools), jaki mają wpływ na tradera

W ostatnim czasie temat ciemnych książek gościł na większości nagłówkowych w magazynach branżowych. Przede wszystkim ze względu na sposób ich wykorzystania przez banki, które uderzały w interesy klientów. Miał miejsce bardzo poważny konflikt interesów. Przykładem jest bank Barclays - możecie poczytać tutaj nieco więcej.

W tym artykule postaram się wyjaśnić czym są ciemne książki, jak mogą być wykorzystane przez traderów aby obniżyć koszty tradingowe, a także kiedy powinieneś trzymać się od nich z dala.

 

Przede wszystkim, czym są ciemne książki? Techniczna definicja stanowi, że są to tzw. ATS (alternatywne system zawierania transakcji czy alternatywne systemy tradingowe - alternative trading system). Są to właściwie mini giełdy, które łączą zlecenia kupna i sprzedaży akcji bez wyświetlania tychże kwotowań na rynku. Jeżeli przesyłasz zlecenie kupna (powiedzmy, kupna 50 000 akcji na MSFT) do ciemnej ksiązki, w teorii, nikt nie wie że Twoje zlecenie pojawiło się na rynku. Masz możliwość wypełnienia zlecenia bez żadnego wpływu na rynek - co z pewnością miałoby miejsce gdyby Twoje zlecenie pojawiło się na oknie kwotowań Level II tak by zobaczyli je inni gracze. Bardzo wiele tzw. Smart routerów przeszukuje najpierw płynność na Dark Pools zanim zlecenia zostaną przesłane do widocznych giełd oraz ECN'ów. W związku z tym, Twoje zlecenie ma szanse zostać wypełnione przed innymi graczami na rynku.

 

Kolejną zaletą ciemnych książek jest fakt, że nie są one wyświetlane w oknie kwotowań, dzięki czemu masz możliwość egzekucja złożonego zlecenia po lepszej cenie niż najlepsza cena kupna/sprzedaży.

 

Gdy składasz zlecenie, które jest widoczne na oknie kwotowań Level II, bardzo często gracze wykorzystujący HFT (Handel wysokich częstotliwości, high frequency trading) natychmiast wyprzedzą Twoje zlecenie o jeden cent. Do tego rodzaju "podbijania" ceny wykorzystywane są komputery. Z tego powodu, osoba skłądająca zlecenia manualnie, musi ręcznie zmienić cenę co jest dość uciążliwe i czasochłonne. W teorii, możliwa jest inna sytuacja gdy wykorzystasz zlecenia na ciemnych książkach: ustawisz się przed zleceniami HFT zarówno po stronie kupna jak i sprzedaży.

 

Kolejną zaletą ciemnych książek jest to, że gdy wykorzystujesz zlecenia które biorą płynność z rynku (zlecenia market orders, które przeszukują ukrytą płynność na ciemnych książkach), masz szanse na znalezienie płynności wśród zleceń znajdujących się pomiędzy NBBO (National Best Bid and Offer) - czyli pomiędzy spreadem pomiędzy najlepszą ceną kupna oraz sprzedaży. To wpłynie na redukcje kosztów transakcyjnych, dzięki zmniejszeniu spreadu który przyjdzie Ci zapłacić. Posłużmy się przykładme: pragniesz kupić 1000 akcji spółki PG po cenie 80.02$. W chwili kiedy składasz zlecenie kupna - najlepsza cena kupna jest 80.01, a sprzedaży 80.02. Zlecenie które składasz poprzez smart router znajduje płynność na ciemnych książkach w spreadzie, zanim uderzy w widoczną płynność po cenie 80.02. Dzięki temu Twoje zlecenie wypełnione zostaje po cenie 80.015. Dzięki temu oszczędzasz połowę centa - co w tym przypadku daje Ci oszczędność 5$. W ciągu roku, oszczędność ta będzie znacznie większa.

 

Czy to oznacza, że ciemne książki są Świętym Gralem dla traderów i inwestorów, służące zmniejszeniu kosztom transakcyjnym?

Nie. Pośród wielkiej przewagi, którą dają ciemne książkich w świecie hft, istnieją inne kwestie - natury prawnej. Dla przykładu, Eric Hunsander z Nanex'a ostatnio zdemaskował jak nowoczesne rynki są sfałszowane: http://www.nanex.net/aqck2/4661.html

 

Zademonstrował tam, w jaki sposób złożone duże zlecenie ( w tym przypadku zlecenie kupna 20 000 akcji Forda), zaalarmowały graczy HFT o jego zamiarze kupna (jeżeli nie przeanalizujesz przykładu ze strony Nanex wspomnę, że po stronie offer znajdowało się na tyle akcji do sprzedaży, że zlecenie kupna 20 000 powinno na widocznym rynku został zrealizowane): zlecenia w pierwszej kolejności zostały zrealizowane w ciemnych książkach, zanim reszta została przekazan do wypełnienia na widocznym rynku. Algorytmy HFT dzięki tej informacji skasowały zlecenia, które miały złożone po cenie sprzedaży na widocznym rynku. W wyniku tego trader zakupił jedynie 12 133 akcji (z czego 600 było z ciemnych książek). Jak widać w tym przypadku złożenie zlecenia, która w pierwszej kolejności miały przeszukać ciemne książki, było złą decyzją.

 

Pojawia się teraz pytanie: gdy pragniesz zmniejszyć koszty transakcyjne, kiedy powinieneś wykorzystać ciemne książki, a kiedy powinieneś ich unikać?

Wszystko zależy od wielkości Twojego zlecenia. Jeżeli pragniesz zrealizować małe zlecenie, która ma wziąć płynność z rynku (uderzasz w najlepszą cenę kupna czy sprzedaży w zależności czy sprzedajesz czy kupujesz akcji), pragniesz aby Twoje zlecenie przeszło przez tak dużą liczbę ciemnych książek jak to tylko możliwe. Ta dodakowa płynność, która może pojawić się w spreadzie pozwoli Ci na uzyskanie lepszej ceny zawarcia transakcji, zmniejszenia spreadu. Niektórzy brokerzy pozwalają na zwiększenie liczby ciemnych książek które przeszukiwane są przez Twój smart router. To pozwoli Ci na lepsze przeszukanie płynności i skuteczniejsze wypełnienie. Spytaj swojego brokera czy udostępnia Ci taką możliwość.

Jeżeli wysyłasz małe zlecenie które ma dodać płynność na rynku, musisz wykorzystać taką ciemną książkę, na której realizowany jest duży wolumen na określonej spółce. Tylko wykorzystanie takiego zlecenia które charakteryzuje się dużym wolumenem na danym symbolu, pozwoli Ci na skórcenie oczekiwania na wypełnienie zlecenia, zaoszczędzenie na spreadzie. Niestety nie wszyscy retail brokerzy zezwalają na routing do ciemnych książęk.

 

Z drugiej strony, jeżeli bierzesz płynność z rynku w celu realizacji dużego zlecenia, Twoje zlecenie najlepiej gdy realizowane jest przez mniejszą liczbę ciemnych książek. Jak wyjaśnia Nanex i poświadcza wielu sfrustrowanych przez HFT traderów: kiedy algorytmy HFT zauważą większą aktywność na ciemnych książkach, często decydują na skasowanie własnych zleceń na widocznym rynku. Algorytmy HFT wiedzą, że ciemne książki są wykorzystywane przez instytucjonalnych traderów, którzy szukają płynności na rynku. Ponieważ instytuacje zazwyczaj mają w zleceniach większą liczbę akcji do kupna lub sprzedaży, agorytmy HFT mogą zarobić więcej poszerzając swój spread. W przypadku gdy na rynku pojawiają się większe zlecenia która mają dodać płynność na rynek (zlecenia z limitem), staje się również problematyczne wykorzystanie ciemnych książęk. Barclays oraz Credit Suisse są obecnie badane przez instytucje nadzoru, za potencjalne narażanie na straty podczas egzekucji zleceń instytucjonalnych. To tylko dwa banki, podczas gdy na rynku mamy dziesiątki ciemnych książek. Za każdym razem gdy wysyłasz większe zlecenie do ciemnych książęk, możesz narazić się na pojawienie się po drugiej stronie HFT, które spowodują poszerzenie Twojego spreadu. Szansa na realizację Twojego zlecenia jest z pewnością duża, ale narażasz się na "poinformowanie algorytmów HFT o Twoich intencjach kupna/sprzedaży dużej liczby akcji. W tym wypadku wybór odpowiedniej ciemnej książki do zawarcia transakcji - jest kluczowy.

 

Podsumowując, stworzyłem poniżej tabelę, która pokazuje jak traderzy oraz inwestorzy mogą wykorzystać ciemne książki do obniżenia kosztów transakcyjnych. Definicja małych, średnich oraz dużych zleceń  oceniane są przez pryzmat tego, jaki wpływ na rynek będzie miało złożone przez Ciebie zlecenie. Na przykład, jeżeli chcesz kupić 400 akcji spółkie ABC, na której w chwili obecnej po stronie BID znajduje się 5000 akcji, a po stronie sprzedaży 6000: Twoje zlecenie będzie miało mały wpływ na rynek. W tym samym przypadku, zlecenie kupna 5000 akcji, będzie miało już duży wpływ - będzie to duże zlecenie. Średniej wielkości zlecenie - będzie pośrodku tych wielkości. Jest jeszcze czwarta kategoria dla dużych zleceń (powiedzmy dla 50 000, 100 000 czy nawet 1 000 000 akcji), są to głównie zlecenia instytucjonalne, jednak do ich egzekucji wykorzystywane są inne techniki - wymagające między innymi egzekucji większej liczby zleceń, co może trwać godzinami czy nawet dniami. Te techniki jednak nie zostaną opisane w tym artykule.

Pamiętaj, że na spółkach o dużym spradzie, które charakteryzuje mała płynność (często to spółki o małej kapitalizacji), zlecenie o wielkości 200 - 300 akcji może mieć nieraz olbrzymi wpływ na kurs.

 

Male zlecenia Średnie zlecenia Duże zlecenia

Branie płynności z rynku

Zlecenia powinny być realizowane przez największą liczbę ciemnych książęk. Niektórzy brokerzy umożliwiają Ci poszerzenie liczby ciemnych książęk na których przeszukiwana jest płynność.

Wybór takiej opcji może mieć pozytywny efekt.

Branie płynności z rynku

W tym wypadku znaczenie ma doświadczenie tradera. Musisz być w stanie ocenić jaki wpływ na rynek bedzie miała wielkość złożonego przez Ciebie zlecenia. Im większy wpływ sądzisz, że będzie miało Twoje zlecenie, tym mniej powinieneś polegać na ciemnych książkach.

Branie płynności z rynku

Twoje zlecenie powinno przeszukiwać płynność na jak najmniejszej liczbie ciemnych książek.

Musisz odpowiednio dobrać wykorzystywany smart router, którzy przeszukuje określoną liczbę ciemnych książek.  Pamiętaj, że gdy Twoje zlecenie nie przeszukuje ciemnych książek, jest mniejsza szansa, że HFT zdążą skasować swoje widoczne zlecenia.

Dodawanie płynności na rynek

Znajdź ciemną książkę, na której realizowany jest duży obrót na danej spółce. To pomoże Ci w szybkim wypełnieniu zlecenia i zaoszczędzić na spreadzie. Nie wszyscy brokerzy umożliwają dawanie płynności za pośrednictwem ciemnych książek.

Dodawanie płynności na rynek

Jak w przypadku brania płynności, duże zależy od doświadczenia tradera. Musisz być w stanie ocenić jaki wpływ na rynek bedzie miała wielkość złożonego przez Ciebie zlecenia. Im większy wpływ sądzisz, że będzie miało Twoje zlecenie, tym mniej powinieneś polegać na ciemnych książkach.

Dodawanie płynności na rynek

Musisz być ostrożny przy składaniu dużego zlecenia z limitem na ciemnych książkach. Teoretycznie zapewniona jest anonimowość. Niestety, ale nie wszystkie ciemne książki tego przestrzegają. Musisz przetestować dostępne ciemne książki i wybrać te, na których możesz polegać.

 

Mamy jeszcze dwa inne czyniki, które wpływają na egzekucje zleceń:

1. Jak szybko chcesz aby zlecenie zostało zrealizowane.

2. Jak szybko porusza się dana spółka.

 

Chcesz aby Twoje zlecenie zostało szybko zrealizowane Nie śpieszy Ci się z egzekucją zlecenia

Ponieważ chcesz aby Twoje zlecenie zostało zrealizowane jak najszybciej to możliwe, powinno przeszukiwać płynność na jak najmniejszej liczbie ciemnych książek.

W tym wypadku nie zależy Ci na price improvement - większe znaczenie ma dla Ciebie pełne wypełnienie złożonego zlecenia ze względu na szybciej poruszający się kurs.

Powinieneś przeszukiwać płynność wśród jak największej liczby ciemnych książek. Nie śpieszy Ci się, więć szansa na lepszy price improvement jest większa. Masz tutaj możliwość rozbicia Twojego dużego zlecenia na grupę mniejszych. W tym wypadku zasady egzekucji wypełnień będą takie same jak w przypadku małych zleceń.
Jest to szybko poruszająca się spółka Jest to wolno poruszająca się spółka
Chcesz aby Twoje zlecenia przeszukiwały jak namniejszą liczbę ciemnych książek. W przypadku szybko poruszających się spółek, narażenie się na zauważenie przez algorytmy ciemnych książek staje się większe.

Chcesz aby Twoje zlecenie przeszukiwało większa liczbę ciemnych książek. Nie ma tutaj zbytnich minusów takiej sytuacji. Nawet jeżlei HFT odczytają Twoje intencje, będzie to miało mały wpływ na kurs spółki (szczególnie w przypadku gdy nie zależy Ci na szybkiej egzekucji zlecenia - jesteś w stanie poczekać kilka minut). Jeżeli tylko Twoje zlecenie nie jest duże, możesz pozwolić sobie na egzekucję zlecenia w wyżej opisany sposób.

 


Podziękowania dla Fernando Oliveira, autora artykułu - za zgodę na publikację. Bardzo doceniam traderów, którzy dzielą się publiczenie praktycznymi poradami odnośnie trading oraz wykorzystania dark pools na rynku.

Autor: Fernando Oliveira, autor bloga beathft.com

Tłumaczenie: Tomasz Przybycień, day-trader.pl